Dieta paleo – powrót do początków
Zwolennicy diety paleo twierdzą, że nasze ciało jest przystosowane do spożywania takich pokarmów, jakie spożywali ludzie pierwotni epoki paleolitu. Dieta zyskała szerokie grono „wyznawców” w tym wielu ze świata celebrytów. Czym jest dokładnie i jakie zasady obowiązują w tej diecie? Odpowiadamy.
Czym jest dieta paleo?
Dietę paleo po raz pierwszy opisał dr Loren Cordain powracając do systemu żywienia początków istnienia człowieka. Kiedy inni tworzą nowe diety, Cordain inspiruje się prymitywnym sposobem żywienia pierwszych ludzi.
Dieta paleo robi furorę w szczególności na Zachodzie. Ludzie powracają do czasów człowieczeństwa zbieracko-łowieckiego i czerpią z ich stylu życia. Kilka milionów lat temu to właśnie taki styl ukształtował sposób odżywiania się ludzi tamtego okresu. Trwało to aż do rewolucji neolitycznej, czyli niecałe 3 miliony lat. Organizm zdążył się przez ten czas ukształtować i dostosować do takiego stylu życia i odżywiania.
Dieta paleo, zwana także dietą paleolityczną lub dietą „caveman” opiera się na założeniu, że powinniśmy jeść tak jak nasi przodkowie z epoki paleolitu, czyli około 2,5 miliona lat temu. Dieta ta zakłada spożywanie pokarmów, które były dostępne w tamtych czasach, takich jak mięso, ryby, jaja, owoce, warzywa, orzechy i nasiona.
Zwolennicy diety paleo twierdzą, że nasze ciało jest przystosowane do spożywania takich pokarmów i że dieta ta może przynieść wiele korzyści zdrowotnych, takich jak zmniejszenie ryzyka chorób serca, cukrzycy, chorób autoimmunologicznych czy otyłości.
Dieta paleo wyklucza jedzenie produktów przetworzonych, takich jak cukier, chemiczne dodatki do żywności i sztuczne słodziki. Zaleca się również unikanie zbóż, nabiału i roślin strączkowych, co jest kontrowersyjnym aspektem diety paleo i często krytykowanym.
Dieta paleo – podstawowe zasady
Cordain wierzy, że w ludziach nadal drzemie potrzeba takiego jedzenia i jesteśmy wciąż idealnie do tego dostosowani, a nie korzystając z tego, tyjemy. Dlatego skonstruował dietę paleo opartą o dużą zawartość białka i redukcję węglowodanów. Zasada przypomina dietę Dukana, ale ich zasady szczegółowe trochę się różnią.
Podstawą diety Cordaina jest chude mięso, najlepiej z dzika (gdyż przypomina pierwotne wzorce) oraz produkty nieprzetworzone lub jak najmniej przetworzone. Oznacza to, że z naszego jadłospisu znikają wędliny, parówki, mięso mielone itd. Na topie są tłuszcze jednonienasycone takie jak oliwa czy awokado oraz wielonienasycone jak ryby i tłuszcze roślinne. Bardzo ważne w diecie pierwotnej były również owoce i warzywa, które stanowiły powłokę ochronną dla organizmu i zapobiegały różnym chorobom począwszy od zwykłych przeziębień po choroby serca.
Główne zasady diety paleo to:
- Spożywaj mięso, ryby, jaja, owoce, warzywa, orzechy i nasiona – to są podstawowe składniki diety paleo.
- Unikaj produktów przetworzonych – dieta paleo skupia się na naturalnych i nieprzetworzonych produktach spożywczych, dlatego należy unikać żywności przetworzonej i produktów wysoko przetworzonych.
- Wyklucz produkty zawierające gluten – dieta paleo nie zawiera zbóż, w tym produktów z mąki, chleba, makaronów i innych produktów zbożowych.
- Wyklucz produkty nabiałowe – dieta paleo nie zawiera nabiału, w tym mleka, sera, jogurtu i innych produktów mlecznych.
- Unikaj sztucznych substancji słodzących i innych dodatków do żywności – dieta paleo skupia się na naturalnych składnikach, dlatego należy unikać sztucznych substancji słodzących i innych dodatków do żywności.
- Zwróć uwagę na jakość żywności – dieta paleo zaleca spożywanie żywności z wysokiej jakości źródeł, takich jak mięso z wolnych wybiegów, ryby z dzikich łowisk, owoce i warzywa ekologiczne.
- Ogranicz spożycie cukru – dieta paleo zaleca ograniczenie spożycia cukru, w tym cukru rafinowanego i sztucznych słodzików.
Dieta paleo – produkty zakazane
Produkty zakazane w diecie paleo to przede wszystkim wszelkiego rodzaju zboża, biały cukier, rośliny strączkowe, nabiał i produkty przetworzone. Są one uważane za główne źródło tycia i należy je całkowicie wykluczyć.
Menu, które będziemy sobie układać sami dla tej diety powinno zawierać produkty bardziej obfite w białko niż w standardowej codziennej diecie oraz błonnik. Powinny być to produkty bogate w potas, a ubogie w sód.
W diecie paleo zaleca się wykluczenie produktów, które nie były dostępne w epoce paleolitu lub są wysoko przetworzone, np.
- produkty zbożowe – dieta paleo wyklucza wszystkie rodzaje zbóż, w tym pszenicę, żyto, jęczmień, owies, proso, kukurydzę i ryż.
- produkty mleczne – dieta paleo wyklucza wszystkie produkty mleczne, w tym mleko, sery, jogurty i masło.
- produkty zawierające sztuczne substancje słodzące – dieta paleo wyklucza produkty zawierające sztuczne substancje słodzące, takie jak aspartam, sacharyna i sukraloza.
- produkty przetworzone – dieta paleo zaleca unikanie żywności przetworzonej, takiej jak fast foody, wędliny, chipsy, słodycze i napoje gazowane.
- produkty zawierające sztuczne dodatki i konserwanty – dieta paleo wyklucza produkty zawierające sztuczne dodatki, konserwanty i chemiczne dodatki, takie jak barwniki, konserwanty i smakowe.
- produkty zawierające soję – dieta paleo wyklucza produkty zawierające soję, takie jak tofu, sojowe mleko i sos sojowy.
Jakich efektów możesz spodziewać się po paleo?
Zwolennicy diety paleo wskazują na szereg dobroczynnych efektów powrotu do początków istnienia człowieka. Jako pierwszy powód zwykle podaje się poprawę samopoczucia i funkcjonowania układu pokarmowego ze względu na to, że dieta paleo opiera się o naturalne i nieprzetworzone składniki co wspomaga zmniejszaniu stanów zapalnych w organizmie i lepsze funkcjonowanie układu pokarmowego a co za tym idzie także samopoczucia i zmniejszonego ryzyka stanów depresyjnych i innych zaburzeń psychicznych.
Dieta paleo często wskazywana jest przede wszystkim przez celebrytów jako szybki sposób na utratę zbędnych kilogramów. Faktem jest jednak, że jest to uzależnione od szeregu czynników i nie powinniśmy tego sposobu odżywiania traktować jako szybkie remedium na nadprogramowe kilogramy. Stosowanie diety paleo może przyczynić się do utraty wagi, ponieważ zazwyczaj opiera się na spożywaniu niskokalorycznych, pełnowartościowych i sycących posiłków. Ponadto, dieta ta opiera się na unikaniu przetworzonej żywności, co może pomóc w zmniejszeniu ilości spożywanych kalorii jednak nie jest to głównym celem tego sposobu odżywiania a bardziej „skutkiem ubocznym”.
Dieta paleo pozytywnie wpływa na gospodarkę węglowodanową, ponieważ opiera się na spożywaniu produktów o niskim indeksie glikemicznym, co pomaga w uregulowaniu poziomu cukru we krwi i wrażliwości na insulinę.
Stosując ten pierwotny system odżywiania zmniejszamy także ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, ponieważ dieta paleo zaleca spożywanie zdrowych tłuszczów, takich jak olej kokosowy, oliwa z oliwek i orzechy, które chronią przed chorobami serca.